Yalova Millet Bahçesi’ne İlişkin Basın Açıklaması

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Modern tarım tekniklerini Türk Çiftçilerine öğretme amacıyla Türk tarımına kazandırdığı ve kurulduğu günden beri dünya tarımına örnek genlerin yetiştirildiği aynı zamanda markalaştırıldığı arazilerdir. Doğusunda Millet Çiftliği Batısında Baltacı Çiftliği yer almaktadır. Dünyada ürün çeşitliliği açısından da oldukça önemli bir yere sahiptir. Kaybedilen Arboretum arazilerinden sonra gen bankası niteliğindeki neredeyse bölgenin yegane değeridir.

26.10.2015 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanan 1/25.000 Çevre düzeni planlarında “Fuar Alanı”olarak belirtilen bölge, daha sonra 1/50.000 Çevre düzeni planlarında “Organize Tarım ve Hayvancılık alanı” olarak ifade edilmişti. Böylelikle bölgenin tekrar Türk tarımına teslim edilmesi üzerine endişeler ortadan kalkmıştı. Ancak son günlerde gerek yerel, gerekse ulusal basında yer alan haberler neticesinde; bölgenin 20.05.2020 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca TOKİ’ye tahsisinin yapıldığı haberleri yankılandı.

Peki “Millet Bahçesi” Nedir?
Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği Tanımlar-Madde 4’te

“Millet bahçeleri: Halkı doğa ile buluşturan, rekreaktif gereksinimleri karşılayan, afet anında kentin toplanma alanları olarak da kullanılabilecek, yer seçimi, alan büyüklüğü, fonksiyonları ve tasarımı gibi hususların Bakanlıkça hazırlanarak yürürlüğe konulacak Millet Bahçeleri Rehberinde belirlendiği büyük yeşil alanları, ifade eder.” Şeklinde tanımlanmıştır.

Temsilciliğimizce yapılan incelemeler neticesinde;

1-Bölgenin farklı fonksiyon kararı alınarak üst ölçekli plana aykırı olduğu,

2-Planlı alanlar imar yönetmeliğindeki; “Millet bahçesi” tanımı dikkate alınacak olursa bölgenin afet anında kentin toplantı alanı olarak kullanılacak merkezi konumda olmadığı,

3-Bölgenin imar planlarında dere taşkın alan içerisinde yer aldığı,

4-Bölgenin Araştırma enstitüsü kullanımında olması sebebiyle, TC. Çevre Şehircilik bakanlığınca yayımlanan Millet Bahçesi rehberinde yer alan “Doğaya saygı ve en az müdahale” temel yaklaşımına aykırı olduğu,

5- T.C. Çevre Şehircilik bakanlığınca yayımlanan Millet Bahçesi rehberinde yer alan yer seçim kriterinde yer alan; “2.4 Konumu, Yakın Çevre Kullanımlarla İlişkisi; Millet Bahçesi olarak düzenlenecek alanlar, genel olarak kent merkezi veya merkeze yakın alanlarda tercih edilmelidir. Böylelikle kentsel mekândaki yoğunluğu azaltmak ve şehir sakinlerine yeni bir soluklanma alanı kazandırmak mümkün olabilecektir. Ayrıca, oluşturulacak kullanımın açık-yeşil alan niteliği göz önüne alındığında, bu kullanım türü ile örtüşmeyecek ya da bu kullanıma zarar getirebilecek yakın çevre kullanımlarının bulunmamasına da dikkat edilmelidir.” Tanımlamasına uymadığı sebebiyle yer seçiminin ilgili rehbere aykırı olduğu,

6- T.C. Çevre Şehircilik bakanlığınca yayımlanan Millet Bahçesi rehberinde yer alan yer seçim kriterinde yer alan; “ 2.6 Kentsel Bellekteki Yeri ve Değeri; Millet Bahçesi yapımı için yer seçimi yapılacak alanın kentsel bellekteki yeri ve değerinin dikkate alınması, ayrıca alanın bu değerinin yapılacak tasarım çalışmalarında öne çıkarılması gerekmektedir.” ve
“2.8 Alanın Doğal ve Kültürel Özellikleri: Millet Bahçesi’nin bulunduğu yerin ve yakın çevresinin doğal ve kültürel miras özellikleri, değerleri korunmalı ve geliştirilmelidir. Bu nedenle alan ve çevresinin biyolojik çeşitliliği ve ekolojik süreçlerinin analiz edilerek korunması ve doğa onarımının yapılması önemlidir. Bu alanlar kentin yeşil sistem bütünlüğüne katkı sağlamalıdır.”

İlkelerine aykırı olarak tarihsel süreçte Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün eşsiz mirasını görmezden geldiği,

7-Bölgenin İmar planında, Mikro bölgeleme Jeolojik etüd raporlarına istinaden Önlemli şartlı alan olarak ifade edilmesi sebebiyle kamu kullanımında risk taşıdığı ve aynı zamanda; T.C. Çevre Şehircilik bakanlığınca yayımlanan Millet Bahçesi rehberinde yer alan yer seçim kriterinde yer alan “2.7 Jeolojik ve Topoğrafik Yapı” kriterine aykırı olduğu,

8-Kent açık alan kullanımlarında tercihin genellikle sahil şeridi olduğu; dolayısıyla böyle bir alan kullanımı olacak ise yoğun yapılaşmayı rahatlatma amaçlı şehir merkezinde tasarlanması gerektiği,

9-Planlanan yerin hastane kavşağı olarak bilinen bölge ile irtibatlı olduğu bu sebeple bölgede trafik yoğunluğunu olumsuz etkileyebileceği,

10-Pandemi sürecinde daha fazla önem kazanan Tarım alanları için; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ERDOĞAN’ın sürece atıfta bulunarak “Ülkemizde ekilmeyen bir karış toprak bile kalmamalı” çağrısına da aykırı olduğu,
Kanaatlerine varılmıştır.

Kentimizi korumak hem vicdanen hem de vatandaşlık olarak öncelikli görevlerimizdendir. Geçmişin utanç sayfalarında yer alan; Arboretum arazilerindeki gen bankalarının yok oluşlarını üzülerek gözlemledik, değerli üstad merhum Hayrettin Karaca Nam-ı diğer Toprak Dede bu konuda var gücüyle mücadele etmiştir. Ancak yolun sonunda geldiğimiz utanç tablosu bir yok edişi daha hafızalara kazımıştır.

Bu bağlamda tekrar aynı acıların yaşanmaması sebebiyle; Temsilciliğimiz her zaman olduğu gibi çevre duyarlılığında ve haklı mücadelelerinde toplumsal değerleri var gücüyle savunmuştur ve savunacaktır.Kentimizi korumak adına tüm yetkilileri göreve davet ediyoruz.

Güzel Yalovamıza, bir vefa borcumuz var. Bu konuda birlik beraberlik içerisinde olmalıyız.

TMMOB Mimarlar Odası
İstanbul Büyükkent Şubesi
Yalova Temsilciliği
Yönetim Kurulu