Salda Gölü’nün Korunması İçin Çağrı

30 Temmuz 2019

TBMM devre dışı bırakılarak 2011 yılında Kanun Hükmünde Kararnameler yayınlanmasının ardından 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu değiştirilerek koruma politikalarında var olan güvenceler ortadan kaldırılmıştır. Bağlı olarak Özel Çevre Koruma (ÖÇK) Kurumu Başkanlığı kapatılmış, yetkileri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne devredilmiştir.

Ardından Bakanlık tarafından ülke düzeyinde doğal sit alanlarına yönelik çalışma başlatılmış; Doğal Sit Alanı statüsü yapılaşmaya izin vermeyen korunan alanlar; Tabiat Parkı statüsü ile günübirlik kullanıma, ÖÇK statüsü ile turizm amaçlı yatırımlara açılmıştır. Koruma alanlarının bir kısmının sınırları daraltılmış veya sit kararları kaldırılmıştır.

Ülkemizin eşsiz doğal varlıklarından Salda Gölü hakkında; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 18 Şubat 2019 tarihinde yaptığı “Salda Gölü’nü çevre koruma bölgesi olarak ilan ediyor, kıyısında da 300 bin metrekarelik Millet Bahçesi oluşturuyoruz” şeklindeki talimatı sonrasında, bölgenin yapılaşmaya açılması ve giderek yok edilmesi yönünde adımlar atılmaya başlanmıştır.

Bu amaçla Burdur İli Yeşilova İlçesi’nde bulunan ve daha önce doğal sit alanı ile tabiat parkı koruma statülerine sahip olan Salda Gölü; 14 Mart 2019 tarih ve 824 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiştir.

Karar ekinde yer alan “bu kararın yayımı tarihinden önce onaylı planlarına veya mevzuata uygun olarak ruhsatı alınmış ve inşaatı su basman seviyesinde tamamlanmış yapıların inşaatına, ruhsat ve eklerine göre devam edilir” ifadesi ile alanda geçmişte yapılan yapılar meşrulaştırılmış; bölgedeki yapılaşma baskısı artırılmıştır.

30 Mayıs 2019 tarihinde ise; Salda Özel Çevre Koruma Bölgesi, Burdur İli, Yeşilova İlçesi, Salda Gölü ve Çevresine İlişkin Hazırlanan 1/25000 ve 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planları ile 1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmıştır.

Antalya – Burdur – Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında “Bu alanlar içerisinde bulunan hassas alanlar, orman alanları, tarım alanları, sulak alanlar, kumullar vb. alanları tehdit edici yönde ve yoğunlukta yapılaşma kararı getirilemez” hükmü yer almaktadır. Buna karşın; Bakanlıkça onaylanan imar planlarında kullanıcı sayısının artırılmasına ve yoğun yapılaşmaya yönelik kararlar alınmış; Rekreasyon alanı ve Özel Proje alanı olarak belirlenen alanlarda; tuvalet, büfe, kafe, oturma alanı, mescit, kamping alanı, bungalov, lokanta, satış birimleri ve benzeri tesisler ile otopark alanlarının yer alabileceği belirtilerek yapılaşmanın önü açılmıştır.

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından imar planlarının kesinleşmesi beklenmeksizin ilan edilen ve 31 Temmuz 2019 tarihinde yapılacak olan Burdur İli Yeşilova İlçesi Salda Gölü Millet Bahçesi Ve Millet Bahçesine Ait Sosyal Donatılar İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi İhalesi ile Salda Gölü çevresinde açık alan düzenlemeleri hariç 28.100 m² yapılaşma planlanmıştır.

Salda Gölü; biyolojik çeşitliliğin yüksek olduğu, çevresindeki sulak alan, dere, kumul, ibreli orman, ağaçlık, dağ bozkırı gibi habitatlarla endemik ve nesli tehlike altındaki türlerin barınma, beslenme ve üreme alanı olup, jeolojik ve kimyasal özellikleri ile Mars gezegeninin yüzey özelliklerini (magnezyum yüklü beyaz kayalar) taşıyan dünyadaki iki bölgeden birisi olma özelliğini taşımaktadır. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından koruma altına alınan kritik türlere ev sahipliği yapan göl; Türkiye’nin en derin gölüdür.

Göl ve çevresinde alınan yapılaşma kararları; antropojenik (insan faaliyetleri sonucunda meydana gelen) baskıyı, kullanıcı yoğunluğunu ve yapılaşmayı artırarak; ekosistemin bozulmasına,  çevre kirliliğine, yaratacağı gürültü ve ışık kirliliğiyle göl kıyılarında üreyen kuş nüfusu ve yavruları ile diğer canlılar üzerinde olumsuz sonuçlara neden olacaktır. Doğal, tarihi ve kültürel değerleri geri dönülmez biçimde zarar görecektir.

Türkiye’nin tarafı olduğu uluslararası sözleşmeler ve anayasa gereği Devlet;  tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlamak ve bunun için gerekli tedbirleri almakla; deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararını gözetmekle sorumludur.

İnsanlığın ortak mirası olan Salda Gölü ve çevresinin taşıdığı bütün değerlerle birlikte korunması için; İmar Planları, ilgili uzmanlar, bilim insanları ve meslek örgütlerinin görüş ve önerileri doğrultusunda değiştirilmeli, Millet Bahçesi İhalesi iptal edilerek proje ve uygulamalar durdurulmalıdır.

Mimarlar Odası olarak; koruma mevzuatına aykırı biçimde ilan edilen ve Salda Gölü’nü yapılaşmaya açan Salda Gölü Millet Bahçesi Ve Millet Bahçesine Ait Sosyal Donatılar İnşaatları İle Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi İhalesi’nin iptali amacıyla dava açtığımızı, İmar Planları hakkında da hukuki süreci takip edeceğimizi ve bu eşsiz doğa güzelliğinin korunması için her türlü hukuki ve demokratik girişimlerde bulunacağımızı önemle vurguluyoruz.

Bu çerçevede çağdaş, bilimsel bir planlamaya dayanmayan politikalar ve yatırım kararları ile; doğal çevrenin sistemli bir şekilde rant alanı haline getirilerek yok edilmesi sürecinde yer almamaları gerektiği düşüncesiyle; meslektaşlarımızı yapılacak olan ihaleye katılmamaya, Salda Gölü ve çevresinin korunması için duyarlı tüm kesimleri ve sorumluları harekete geçmeye çağırıyoruz.

TMMOB MİMARLAR ODASI