Frankfurt kentinin Avrupa Alle’si

Geçende, Ağustos/2023 Jurnal Frankfurt Dergisi Frankfurt’un modern Avrupa Alle’sinin perişan hallerini yazı ve fotoğraflarla gözler önüne serdi:

“Avrupa Alle: beton çölü, göz alabildiğine bir şehircilik ve imar hatası.”

Meraklandım. Avrupa Alle’ye gittim. Alle’nin üstünden geçen bir köprüden Alle’ye baktım… Evet, görmedim sevdiğim bir yer.

DAM’da 2000 yılının son sergilerinden biriydi Avrupa Alle Projesi… “Yeni Eski Avrupa Kentçiliğine” çarpıcı bir örnek olarak ünlenmişti.

***

2000’deki DAM Notlarıma baktım. Şu satırları o notlardan alıyorum:

2000’in sonunda DAM’da iki sergi: “Evler” ve “Avrupa Alle”

“Evler” sergisinde Münih Teknik Üniversitesi’nin arşivindeki ev maketleri yer alıyor.

Ünlü mimarların ünlü evlerini bir arada görmek ilginç. Ama, benim için daha ilginci Le Corbusier’in çok ünlü Villa Savoy’u ile ünsüz bir 18. Yüzyıl Alanya Evi’nin maketlerini yan yana görmekti. 18. Yüzyıl, Alanya falan demeseler, ünlü bir mimarın yaptığı ünlü bir ev sanarsın…

Avrupa Alle Sergisi’nde, “20. yüzyılın son şehircilik olayı” ve Yeni Eski Avrupa Kentçiliği’ne çarpıcı bir örnek olarak sürüm edilen “Avrupa Alle” projesi gösterisi var.

… Çerçeve plana göre Avrupa Alle boyunca iletişim-eğlence merkezi, büro ve konut binaları, oteller yer alıyor. Avrupa Alle ayrıca kafelerle ve ticari ögelerle şenlendirilecek… Tabii ki bütün bu yeni (“Barok” H.Ç.) Alle’deki yapılaşma, her zaman söylendiği gibi “insancıl ölçülerde” olacak… Ne güzel! Ama, bana öyle geliyor ki Yeni Eski Avrupa Kentçiliği de kentin gerçek ihtiyaçlarını değil de arsa spekülasyonunun dayatmalarını insan ölçüsüne uydurmak için, günün modasına uygun türlü çeşitli mimari atraksiyonlar yapıyor… Yapıyor ama sonunda arsa vurgunculuğunun dayatmaları mimariyi belirliyor çoğu zaman.

Böyle demişiz, o zamanlar…

***

Avrupa Alle 2023

Şu satırları da (8/2023) Jurnal Frankfurt Dergisi’nden alıyorum:

“Avrupa Alle: beton çölü, göz alabildiğine bir şehircilik ve imar hatası.”

“Frankfurt’un Avrupa- Alle’si: bir mimari günah diğerini izliyor.”

“İnsansız, betondan, çorak bir yer: yuvarlak köşe balkonlarıyla, sağlıksız bir konut kompleksi; sonra yüzlerce metre uzunluğunda bir blok, siyah pencereler; karşısında bir başka sevimsiz beton dağ; boşa harcanan arsa… Alle’de nerdeyse hiç kimse yok…”

“Alle’deki Avrupa Bahçesi: kimsenin oynamadığı bir oyun alanı”

 

“Avrupa Alle’de en güzel şey: çabucak Alle’yi terk etmek… Birkaç adım daha, yeniden hayatın içindesiniz. Güneş gülümsüyor. Franken Alle’de yüzlerinde gülümsemeyle oturan insanlar, papatyalardan taç yapan çocuklar, oluklarından süt ve bal akan çeşmeler… Avrupa Alle’yi terk edince öyle geliyor insana.”

Böyle diyor Jurnal Frankfurt.

***

Köprüden Avrupa Alle’ye bakarken Mimar Oscar Niemeyer’in bir sözünü anımsadım:

“Her zaman söylerim: mimarlık önemli değildir önemli olan yaşam ve insandır…”

Mimar çizim masasına oturduğunda şunu asla unutmamalı: insan, adına bina denilen sağlam bir makineye tıkılıp korunması gereken bir alet değildir; tam tersi, insan ruhu ve duyguları olan, adaleti ve güzelliği özleyen, avunmaya ve esinlenmeye ihtiyacı olan kendine özgü bir varlıktır.

Bana “fantezi nedir?” diye sorsalar, “fantezi daha iyi bir dünya arayışıdır” derim.