Yarıştay’dan Kalanlar

TMMOB Mimarlar Odası’nın düzenlediği “Yarıştay Ulusal Mimarlık Yarışmaları Sempozyumu IV”, 10-11 Kasım 2018 tarihlerinde Mimarlar Odası İzmir Şubesi’nde gerçekleşti. İki gün boyunca, Yarışmacılar, Jüriler, İdareler ve Mimarlar Odası Şubeleri yarışma deneyimlerini paylaştılar.

TMMOB Mimarlar Odası’nın düzenlediği “Yarıştay Ulusal Mimarlık Yarışmaları Sempozyumu IV”,      10-11 Kasım 2018 tarihlerinde Mimarlar Odası İzmir Şubesi’nde gerçekleşti. İki gün boyunca, Yarışmacılar, Jüriler, İdareler ve Mimarlar Odası Şubeleri yarışma deneyimlerini paylaştılar.

İzmir Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı H. İbrahim Alpaslan ve Mimarlar Odası Yönetim Kurulu Üyesi Cüneyt Zeytinci’nin açılış konuşmalarıyla başlayan program, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı H. Sinan Omacan’ın, “Son On Beş Yıl ve Yarışmalar” isimli sunumunda yarışmalarla ilgili düşündüren verileri öne çıkaran sunuşuyla devam etti. Son on beş yılda açılan yarışmaların, yarışmayla elde edilen yapıların ve son on beş yıldaki inşaat ruhsat hacimlerinin karşılaştırılmalarının yapıldığı sunumda, sayısal veriler karamsar gözükse de yarışmalarla elde edilen yapıların niteliğinin etkilerinin de gözden kaçmaması gerektiği vurgulandı.

H. Sinan Omacan’ın sunumunun ardından oturumlar, yarışmacıların katılımıyla başladı. Burak Altınışık’ın moderatörlüğünde gerçekleşen oturumda, Sertaç Erten, Seden Cinasal Avcı, Sıddık Güvendi ve Murat Sönmez yarışma deneyimlerini katılımcılarla paylaştı. Yarışma sayısının arttırılması için genç mimarların belediyelerle buluşması önerisi getirilen oturumda, şartname ve raportörlük niteliği, jüri kompozisyonu tartışıldı. Jüri ve raportörlük kurumunun daha verimli olabilmesi için meslek içi eğitimlerin düzenlenmesi önerisi getirildi. Jüri olma esaslarının yıl deneyimi gerektirmesi konusu tartışılarak mesleki deneyime; yıla kıyasla daha çok önem verilmesi gerektiği ve jüri ekibinde yer alacak mimarların, uzman oldukları alanda tasnifleri yapılarak önerilmesinin yarışma sürecinin niteliği açısından daha doğru olabileceği öne sürüldü. Yarışma sürecinin daha verimli geçmesi için, jüri ekibinden en azından birinin yarışma deneyimi olması gerektiği fikriyle beraber jüri havuzunun genişletilmesi gerekliliği ve şartname ihlalinin gerçekleştiği durumlarda cezalandırma uygulanması talebi dile getirildi.  Yarışmayla elde edilen yapıların birbirlerine benzemesi, özgünlüğün yitirilmesi de yarışmacılar oturumunda ele alınan başka bir konu olurken bu durumun önüne deneyimli ve bilinçli jüriekibiyle geçilebileceği eklendi.

Öğleden sonra gerçekleşen Jüriler Oturumu, İlker Özdel moderatörlüğünde, Deniz Dokgöz, Celal Abdi Güzer, Boğaçhan Dündaralp ve Semra Uygur’un katılımıyla gerçekleşti. Jüriler oturumunda da jüri havuzunun genişletilmesi yine dile getirilirken hazırlanan jüri listelerinin kamuyla paylaşılması önerisi ortaya kondu.

Sempozyumun ikinci gününde program, Ali Hakkan moderatörlüğünde, Lüleburgaz Eski Belediye Başkanı Emin Halebak, Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanı Dilşad Ergin, İzmir Büyükşehir Belediyesi Etüd ve Projeler Dairesi Başkanlığı Projeler Şube Müdürü Ertan Dikmen ve Çaycuma Belediye Başkanı Bülent Kantarcı’nın katılımcı olduğu İdareler oturumuyla başladı.

İdarelerin kentte rant yaratmakla değer yaratmak arasındaki farkın bilinciyle sürece dahil olmalarının önemi dile getirildi. Yarışmanın gerektirdiği, jüri oluşum süresinin, şartname hazırlık süresinin, yapı uygulanma sürelerinin belediye yönetimlerinin yarışmayı tercih etmekte sorgulayacağı durumlar olduğu dile getirildi. Yarışmaların idarelere neler kazandırdığının ve kazandıracağının net ve doğru açıklamanın yapılması, belediyelerin ziyaret edilerek, yarışmalar yoluyla elde edilmiş iyi ve kötü örneklerin anlatılması, belediyenin yarışma için ikna edilebilmesi için titizlikle çalışılması gerektiği söylendi. Ödül kazanan yarışmacıların uygulamadaki yetersizlikleri nedeniyle idarenin birtakım sorunlar yaşayabildiği, yarışma jürisinin ve Mimarlar Odası’nın yarışma sonuçlandıktan sonraki uygulama sürecinde de destek ve takipte olması önerisi getirildi. Ayrıca yarışmacıların, idare süreçleriyle ilgili mesleki eğitimlerinin sağlanmasının yarışma sonrası süreçte de idare ve yarışmacı iletişimi açısından önemli olduğu vurgulandı. İdarelerin yarışma sürecinde sıkıntı yaşadıkları bir konu olarak K Cetveli gündeme geldi. Ödüllerin idare harcamalarında, K Cetveli dışında tutulması ve bu ücretlerin hukuki alt yapısının hazırlanması gerektiğinin altı çizildi. Yarışmanın yönetmelik çerçevesinde gerektirdiği bütçeyle, idarelerin yarışma için ayırabildiği bütçenin zaman zaman denk gelemiyor olmasına bir çözüm getirilmesi gerektiği eklendi.  Yarışmayı tercih eden kamu birimlerinde de yarışma deneyimine sahip kişilerin bulunması gerekliliği konuşuldu. İdarenin taleplerinin şartnameye doğru ve eksiksiz yansıtılmasının ve bu noktada jüri seçiminin önemi vurgulandı.

Moderatörlüğünü Safiye Ece Gerçek’in üstlendiği oturumda, Mimarlar Odası Şubeleri yarışma deneyimlerini, Antalya Şubesi adına Mehmet Osman Aydın, Ankara Şubesi adına Yönetim Kurulu Başkanı Tezcan Karakuş Candan, Trabzon Şubesi adına Yönetim Kurulu Başkanı Gürol Ustaömeroğlu, Balıkesir Şubesi adına Yönetim Kurulu Başkanı  Ali Özerk, Diyarbakır Şubesi adına Necati Pirinççioğlu, İzmir Şubesi adına ise Yönetim Kurulu Başkanı  H. İbrahim Alpaslan dile getirdi.

Yarışma yönetmeliklerindeki açıklıkların titizlikle çalışılarak giderilmesi teklifi sunuldu. Jüri havuzu için jüri anketi yerine, hangi üyenin hangi alanda uzmanlaştığının görülebildiği sağlıklı bir veri tabanının oluşturulmasının jüri seçimi sürecinde daha verimli olabileceği dile getirildi. Yarışma sürecinde yaşanan tüm aksaklıkların raporlanması ve bu raporların paylaşılmasının, yarışmaların verimliliğini arttırmakta yardımcı olabileceği de eklendi. Yarışmaların iş alma yöntemi değil; kamu hizmeti olarak ele alınması gerektiği, bu süreçte yarışan değil, danışan mimarların kente önemli katkılarda bulunabileceği yorumu dile getirildi. Yarışmaları tercih ederek kent suçlarının meşrulaştırılabileceği düşünülen projelerin önüne geçebilmek adına, şartnamelerde “kent kimliği” gibi belli başlı konuların bulunması gerektiği altı çizilerek dile getirildi.

Oturumların sona ermesiyle, H. Sinan Omacan moderatörlüğündeki forumda, iki gün boyunca tartışılan yarışma sürecindeki sıkıntılar ve yarışmaların daha verimli ve nitelikli geçebilmesi için getirilen öneriler masaya yatırıldı. Katılımcılarının katkılarıyla zenginleşen forumda, kamu yapılarının yarışmayla elde edilmesinin önemi tartışılırken kamu tanımının doğru yapılmasının, özel kesimlerin de yarışmalar sürecine dahil edilmesinin, yönteminin araştırılmasının önemi forumda tartışılan bir başka konuydu. Jürinin ve Oda’nın yarışma sonrasındaki uygulama sürecinde de müdahil konumda bulunması gerektiği, belediyelerle kurulan iletişimin gerekliliği ve önemi, yarışmayla elde edilen yapılarda umulanın bulunup bulunmadığının araştırılması gerekliliği, yarışma sonucu elde edilen projelerin maliyetinin idarece fazla bulunması ve süreçten vazgeçilme ihtimaline karşın, şartnamelerde idarenin yarışmalar için ayırdığı bütçenin yer almasının bir çözüm olarak nitelendirilebileceği konuşuldu. Yarışmalarda uluslararası işbirliklerinin sağlanabilirliği, forumda dile getirilen başka bir konu oldu.

Yarışmalar ortamının yarışmacı, jüri, idare ve Mimarlar Odası Şubeleri adına daha verimli, adil geçmesi için sempozyumda tartışılan konuların çözüme kavuşması inancında olan TMMOB Mimarlar Odası Yarışmalar Komitesi’nin, yarışma sürecinin öncesi, sürecin kendisi ve sonrasının yarışmanın tüm taraflarınca tartışıldığı sempozyumda, deneyimlerini aktaran, tartışmalara katkı koyan, yarışmaların daha verimli geçebilmesi adına çözüm önerileri getiren tüm katılımcılara teşekkürlerini sunmasıyla sempozyum sona erdi.