Taksim Meydanı Yarışma Sürecine ve Sonrasına İlişkin Zorunlu Açıklama

Kamuoyu ve yetkililere,

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından İstanbul’un önemli meydan ve alanlarına ilişkin yarışmalarının bir bölümü tamamlanmış olup; Taksim Meydanı, Bakırköy Meydanı ve Salacak Sahil Şeridi Kentsel Tasarım Yarışmalarını kazanan eşdeğer projeler, 19 Ekim 2020 Pazartesi günü itibarıyla halk oylamasına sunulmuştur. Bugüne kadar izlenen yarışma yöntemlerinden farklı olarak uygulanan halk oylaması, 2020 yılının ilk aylarında başlayan yarışma süreçlerinin kamuoyundaki görünürlüğünü artırmakla birlikte, İstanbulluların takdirine sunulan eşdeğer projeler ve yarışmalara konu olan meydanlar hakkında farklı tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Söz konusu meydanlar arasında simgesel ve tarihsel önemi sadece İstanbul için değil, tüm ülke için belirgin olan Taksim Meydanı’nın da yer alması, bu tartışmaları daha da anlamlı kılmaktadır.

Öncelikle ifade edilmelidir ki; İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından İstanbul’un önemli meydan ve alanları için yarışma projeleri düzenlenmesi ve ilgili kesimlerin sürece dahil edilmesi çok değerli ve yararlıdır. Bununla birlikte, yarışma süreçlerinin kısa vadeli, aceleci bir takvim içine sıkışmış olması ve buna bağlı bir hızla yürütülüp sonuçlandırılması, kamuoyunun oldukça önemli bir bölümünün, meslek örgütlerinin ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının sürece sağlıklı ve etkin bir şekilde katılımı için uygun bir zemin oluşmasına izin vermemiştir. Taksim Meydanı yarışmasının ilan edildiği Mart ayıyla birlikte ülkemizi de etkisi altına alan koronavirüs salgını ve sonuçları, yarışma sürecini gölgede bırakmış, bu süreç hak ettiği ilgi düzeyinden ve tartışma zemininden yoksun kalmıştır. Bu ve benzeri nedenlerle İstanbulluların yarışma sürecine ancak yarışma tamamlandıktan sonra dahil olabilmesi, Taksim Meydanı ile ilgili demokratik taleplerin yarışma aşamasında yarışmacılara aktarılması fırsatını da
ortadan kaldırmıştır.

Oysaki, 1977 1 Mayıs’ından Gezi Direnişi’ne toplumun demokrasi ve hak taleplerinin hafızasını taşıyan Taksim Meydanı yarışma sürecinde halkın, sivil toplum kuruluşlarının, meslek odalarının, kısacası Taksim’le bağı olan tüm kesimlerin ortak taleplerine, beklentilerine yer verilerek sürecin daha rasyonel, demokratik ve katılımcı bir yaklaşımla kurgulanması sağlanabilirdi.

Taksim Meydanı ve çevresi, son yıllarda birçok hukuk dışı müdahaleye maruz kalmış, Topçu Kışlası gibi ideolojik dayatmalarla tehdit edilmiş, yer altına yapılan battı çıktı yollarla meydan vasfı zedelenmiş, Meydan’ın tamamlayıcı ögeleri olan Gezi Parkı, AKM ve Maksem ile olan ilişkisi zayıflatılmıştır. Yarışma şartnamesinin, hem bu tespitleri, hem İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin politik kabul ve beklentilerini de içermesi sağlanabilir, ortaya konan projelerin olmazsa olmaz sınırlarının
tanımlanmasına fırsat verebilirdi. Bu sınırların ve kabullerin ortaya konması, iktidarın ideolojisi doğrultusunda, özellikle de 2000’li yıllarla birlikte ardı ardına gerçekleşen ve Taksim bölgesi üzerinde telafisi imkânsız kent suçlarını ortaya çıkaran Galataport, Kabataş, Taksim Camisi, Tarlabaşı, Atatürk Kültür Merkezi ve Cumhuriyet Caddesi yıkımları gibi hukuksuz projelerin tam da orta yerinde yer alan Taksim Meydanı Proje Yarışması’nın, İstanbul’u bu yeni kent siluetine mecbur etmesinin önüne geçebilirdi. Taksim Meydanı gibi çok katmanlı bir alanda çok disiplinli bir tartışma zemininin oluşturulması, yarışmanın içeriğini ve ortaya konan eserleri meslek disiplinleri açısından çok daha zenginleştirebilirdi.

Taksim Cumhuriyet Meydanı bir park değil; emek, mücadele ve demokrasi meydanıdır. Yapılan jüri değerlendirmeleri ve halk oylaması sonucunda elde edilecek herhangi bir projenin ve özellikle projenin uygulama sürecinin, Meydan’ın kimliğine ve hafızasına zarar verme riski, olası bir sorun olarak karşımızdadır. Hepimizin meydanı olan Taksim’in aceleye getirilemeyecek kadar değerli ve önemli bir meydan olduğu unutulmamalıdır.

Gelinen aşamada, henüz çok geç olmadan, tüm bu sorunları birlikte değerlendirmek ve Taksim’de yapılacak olası uygulamalara ilişkin taleplerimizi aktarmak üzere İstanbul Büyükşehir Belediyesi’yle, ilgili tüm kurumlarla ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte, etkin, şeffaf ve kapsayıcı bir diyalog zeminini oluşturmanın önemi bir kez daha anlaşılmıştır.

Biz aşağıda imzası bulunanlar, tüm kamuoyunu, duyarlı yurttaşları ve idarecileri kaygılarımıza kulak vermeye ve Taksim Meydanı için bundan sonra atılacak tüm adımları süreç boyunca, birlikte ele almaya ve tartışmaya, davet ediyoruz.

İMZALAYAN KURUMLAR
(Alfabetik Sırayla)

Arka Güverte
Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi
Ayaspaşa Çevre Güzelleştirme ve Yaşatma Derneği
Barbaros Gönüllüleri
Beyoğlu Eğlence Yerleri Derneği
Beyoğlu Kent Savunması
Boğaziçi Dernekleri Platformu
Çağdaş Avukatlar Grubu
Çekmeköy Yurttaş İnisiyatifi
Devlet Tiyatroları Opera ve Balesi Çalışanları Vakfı
DİSK İstanbul Bölge Temsilciği
Ekoloji Topluluğu
Emekliler Dayanışma Sendikası
Gazi İmece Ağı
Gaziosmanpaşa Barınma Hakkı Meclisi
Haliç Dayanışması
Haydarpaşa Dayanışması
Heykeltıraşlar Derneği
İstanbul Kent Savunması
İstanbul Tabip Odası
Kadıköy Kent Dayanışması
Kazdağları İstanbul Dayanışması
Keçeci Köyü Derneği ve Cemevi
KESK İstanbul Şubeler Platformu
Komşu Kapısı Derneği
Koşuyolu Çevre Gönüllüleri
Kültür Sanat ve Turizm Emekçileri Sendikası
Maltepe Forum
Nazım Hikmet Kültür Merkezi
Özerk Sanat Konseyi
Polen Ekoloji
Politeknik
Sanatçılar Girişimi
Sarıyer Kent Dayanışması
Sinema Emekçileri Sendikası
Sokak Kültür Merkezi
Sosyal Haklar Derneği
Sosyoloji Mezunları Derneği
Sultangazi Kent Savunması
Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği
Teşvikiye Sakinleri Platformu
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi
Toplumcu Mühendisler ve Mimarlar Meclisi
Tüm Öğretim Elemanları Derneği İstanbul Şubesi
Türkiye Yazarlar Sendikası
Uluslararası Plastik Sanatçılar Derneği
Validebağ Gönüllüleri Derneği
Validebağ Savunması
Ya Kanal Ya İstanbul Koordinasyonu
Yaşam ve Dayanışma Yolcuları

…