Tahir Elçi Anısına Diyarbakır Mimarlık ve Kent Sempozyumu

“Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı” Diyarbakır Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu / Diyarbakır / 27 Nisan 2019 Cumartesi

Antik uygarlıkların buluşma noktasında yer alan, doğal, kültürel ve tarihi zenginliklerin, mimarlık ve sanatın beşiği olan ülkemizde; kültürel ve doğal miras alanları,  sermaye odaklı politikaların rehberliğinde dönüştürülmekte, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakılmaktadır.

Suriçi bölgesi 1988 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından “Diyarbakır Kentsel Sit Alanı” olarak tescillenmiş, 2015 yılında ise “Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı” Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Kültür Mirası Listesine alınmıştır.

Bölgede 2015 yılında yaşanan saldırı ve çatışmalar; kentlerin, tarihsel, kültürel ve doğal mirasın geri dönülemez biçimde zarar görmesine neden olmuştur. Zarar gören ve yıkımdan en çok etkilenen alan ise; yüzün üzerinde anıtsal yapının yanı sıra bir kısmı tescilli olmak üzere bölgeye özgü pek çok sivil mimari yapı örneklerini barındıran  “Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı” olmuştur.

2016 yılında kent merkezi ve kültürel miras alanları sermayenin yeni yatırım alanı olarak belirlenmiş; kentsel dönüşüm projesi kapsamında Koruma Amaçlı İmar Planlarında yapılan değişikliklerle mevcut imar planlarına yapılaşma kararları işlenmiştir. Sur bölgesinde mevcut tarihi doku ve tescilli yapıların yok sayılmış kentsel donatı alanlarının kaldırılması öngörülmüş, güvenlik ve savunma gerekçesiyle birçok yapının yıkım kararı alınmıştır.

Ardından Sur ilçesindeki yerleşim yerleri “riskli alan” ilan edilerek “acil kamulaştırma” kararları alınmış, yıkım süreci başlamıştır. Tarihi kent merkezi kamusal alan ve konut bölgesi olmaktan çıkarılarak, ticaret ve finans merkezi olarak kurgulanmış, yerinde iskânı sağlanmayan yurttaşlar kentin çeperlerine gitmeye zorlanmış ve nüfusun çoğunluğu bölgeyi terk etmiştir. Yıkıma uğrayan yerleşim yerleri üzerinde uygulanan dönüşüm projesiyle mimari miras yok edilmiş, toplumun sosyo-kültürel yapısı ayrıştırılmıştır.

Tarafı olunan uluslararası sözleşmeler ve anayasa gereği; Devlet kültürel varlıkların tespiti, korunması ve gelecek nesillere aktarılması için gerekli tedbirleri almakla ve herhangi bir anda veya durumda kendilerini çatışma altında bulan tüm yurttaşların ve bu yurttaşlara ait yerleşim yerlerinin korunması ile sorumludur.

Mimarlar Odası, barınma ve sağlıklı çevrede yaşama hakkının, tarihi ve kültürel mirasın korunması çerçevesinde; binlerce yurttaşı ve birçok kültür varlığını etkileyen kamu yararına aykırı riskli alan ve acele kamulaştırma kararlarını yargıya taşımış; sağlıksız ve düzensiz kentleşmeye yol açacak, şehircilik ilkelerine, bilime ve hukuka aykırı yerinden etme ve mülksüzleştirme kararları iptal edilmiştir.

Bu bağlamda “Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı”nda bulunan ve kentsel sit alanı olan Suriçi’nde yaşanan tahribatı durdurmak, yerleşim yerlerini terk etmek zorunda kalan kentlilerin yaşam alanlarına sahip çıkmak ve insanlığın ortak mirasını korumak üzere; başta UNESCO Dünya Miras Komitesi olmak üzere, tüm ilgili taraflarla birlikte ulusal ve uluslararası kamuoyunu sorumluluk almaya ve harekete geçmeye çağırıyoruz

Mimarlar Odası olarak; mimari ve kültürel mirasın korunması ve geliştirilmesi amacıyla yürüttüğümüz çalışmalar kapsamında; kentlilerin, kentli kuruluşların, bilim ve sanat çevreleri ile ilgili tüm kesimlerin katılımıyla “Tahir Elçi Anısına Diyarbakır Mimarlık ve Kent Sempozyumu 2019” düzenlenmektedir.

Program için tıklayınız.