Sulak Alanlarda Altyapı Projelerine Yürütmeyi Durdurma Kararı Verildi

19 Mart 2021 tarihinde; “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır.

Bu değişiklikle; Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde daha önce sürdürülebilir koruma bölgesinde içme, kullanma ve sulama suyu projelerine ait baraj gölet, kanal, kanalet gibi zorunlu altyapı projelerine verilen izin “kamu yararı kararı bulunan zorunlu altyapı projeleri” ilave edilerek genişletilmişti.

Ülkemizin de tarafı olduğu Ramsar Sözleşmesi, “Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme”, uyarınca taraf ülkelerin; sulak alanların korumasını geliştireceği ve ülkelerindeki diğer sulak alanları mümkün olduğu kadar akıllıca kullanılmasını sağlayacak şekilde formüle edeceği ve uygulayacakları, sulak alanlarında tabiatı koruma alanları ayırarak sulak alanlarının ve su kuşlarının korunmasını geliştireceği ve yeterli inzibati tedbirleri alacağı, sulak alanlar ve bu sulak alanların bitki ve hayvan toplulukları hakkında araştırma yapılmasını, bilgi ve yayınların değişimini teşvik edeceği, uygun sulak alanların yönetimi yoluyla su kuşları populasyonlarının artırılması için çaba gösterecekleri öngörülmektedir.

Sulak alanların doğal yapılarının ve ekolojik dengelerinin korunmasının esas olduğu, bu alanların kirletilemeyeceği, kurutulamayacağı ve doğal yapılarının değiştirilemeyeceği, ilgili kanunlarla da hüküm altına alınmıştır.

Ancak son yıllarda ülkemizde bütün korunan alanlarda olduğu gibi sulak alanlarda da koruma tedbirlerini almak bir yana bu alanları yapılaşmaya açmak üzere sürekli bir biçimde kuralların değiştirildiği ve esnetildiği görülmektedir.

Kamu yararı gözetilerek korunmasına yönelik düzenlemeler getirmek yerine; bu alanların ekolojik yapısının bozulmasına yol açan, gerek uluslararası sözleşmelere gerekse ilgili yasalardaki hükümlere aykırı değişikliklerin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle Mimarlar Odası tarafından dava açılmıştır.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kararıyla sulak alanlarda kapsamı belli olmayan ve zorunluluk hali ortaya konulmayan altyapı projelerinin gerçekleştirilmesine izin verilmesi hukuka uygun bulunmamış; kararla, yapılan değişikliklerin bir kısmının yürütmesi durdurulmuştur.

Alınan yargı kararının gerekçesinde;

“Sürdürülebilir kullanım bölgelerinde, Yönetmeliğin 22. Maddesinde yapılan değişiklikte, kamu yararı kararının, hangi kurum ya da merci tarafından alınacağı belirli olmadığı gibi zorunlu altyapı projeleri ifadesi ile neyin kastedildiği de açık değildir. Bahsi geçen “altyapı projeleri” ifadesi ile; alanda izin verilen faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ve dolayısıyla alanın kullanımı için zorunlu olan ve aynı maddenin (d) bendinde sayılmayan altyapı projelerinin mi yoksa güzergahları zorunlu olarak bu bölgelerden geçecek daha büyük altyapı projelerinin mi kastedildiği anlaşılamadığı gibi bu faaliyetlere hangi ölçülerde izin verileceğine ilişkin açık bir düzenlemeye de yer verilmediği görülmektedir. Öte yandan, “zorunlu” ifadesi de muğlak olup gerçekleştirilecek altyapı projesinin ne gibi durumlarda zorunlu kabul edileceğine ilişkin de herhangi bir belirleme yapılmadığı görülmektedir.

Dava konusu düzenlemede yer alan “altyapı projeleri” ifadesinin neleri kapsadığının ve zorunluluk halinin ortaya konulmadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde, düzenlemenin hukuki öngörülebilirlik ve belirlilik ilkesine aykırılık taşıdığı, takdir yetkisinin keyfi uygulamalara yol açabilecek şekilde kullanılmasına imkan sağlayacağı ve sürdürülebilir kullanım alanlarının ekolojik yapısının bozulmasına neden olacak uygulamalara yol açabileceği, bu durumun da koruma ilke ve esaslarıyla bağdaşmadığı, uygulanması hâlinde giderilmesi güç veya imkânsız zararların doğmasına yol açacağı sonucuna varılmaktadır.” denilmiştir.

Mimarlar Odası olarak; sulak alanların korunması için gerekli önlemleri almakla yükümlü kurumların, sulak alanları koruma önlemlerini ortadan kaldırarak, bu alanların ekosistemini bozacak ve bitki ve hayvan popülasyonlarına zarar verecek birtakım projelere izin veren düzenlemelerini ve uygulamalarını takip etmeye devam edeceğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız.

TMMOB MİMARLAR ODASI
MERKEZ YÖNETİM KURULU