Gelecekteki Geçmişe Doğru; “Zıplamak!…”
Oxford Sözlüğü’nde 2024’ün öne çıkan sözü “Brain Rot” oldu… “Brain Rot” yani “Beyin Çürümesi” kavramının öne çıkmasının nedeni de yaygın ve yoğun sosyal medya kullanımı sırasında insanlarda ortaya çıkarak gelişen “Yeni Nesil Bağımlılıklar” olduğu tespit edilmiş…
“Covid-19 Salgını” yıllarında ise “Brain Fog” kavramı öne çıkmıştı… “Brain Fog” yani “Beyin Sisi” zihinsel bulanıklık ve odaklanma zorluğuna verilen isimdir. Net düşünme yeteneğinde azalma, hafıza ve bilişsel işlevlerde düşüş ile kendini gösterir. Beyin sisi, tek başına bir hastalık olmamakla birlikte, birçok farklı sağlık durumunun belirtisi olabilir. Örneğin, kronik yorgunluk sendromu, fibromiyalji, depresyon, anksiyete ve bazı nörolojik hastalıklar beyin sisine neden olabilir.
Beyinleri ve o beyinlerin bedenlerini olumsuz olarak etkileyen bu durumların yanı sıra “Brainstorming” yani “Beyin Fırtınası” ise sorunları çözmede ve çözümleri de daha da geliştirmede yaratıcı üretken düşünce ortamını tanımlayan ve yıllardır yaygın ve olumlu bir biçimde kullanılageldiğini tanımlayan bir kavramdır…
“Mimari” ve “Kent Planlama”nın yanı sıra fiilen “Yapı Üretim Süreçleri”nde de kullanımı artık hızla gelişmeye ve yayılmaya devam eden “AI-Artificial Intelligence” yani “YZ-Yapay Zeka”(Ya da “Makina Öğrenmesi”) “Bilgisayar Programları”; “Kuantum Fiziği Alanı”nın sağladığı olanakların verimli biçimde bilgisayarlarda kullanılmasıyla; artık her aşamasında şaşırtıcı biçimde sınırları zorlayan yaratıcılıkların önünü açmaya devam ediyorlar…
Son zamanlarda kontrol dışına çıkacak “Yapay Zeka”nın yol açacağı tehlikelere karşı uyarıların da yer aldığı tezler; “1.İşsizliğin Artması” / “2.Savaş Teknolojilerinin Gelişimi” / “3.Kontrol Edilemeyen Yapay Zeka Tehdidi” / “4.Sahte Bilgi ve Manipülasyon (Deepfake)” / “5.Eğitim ve Beceri Gelişiminde Geri Kalmışlık” konularını kapsıyor.
Ayrıca “YZ-Yapay Zeka” teknolojisinin hayatımızdaki yeri büyüdükçe potansiyel riskler de artıyor.
Yakın zamanda, “MIT-Massachusetts Institute of Technology”deki MIT-FutureTech grubu tarafından diğer uzmanlarla işbirliği yaparak, bu potansiyel risklerin 700’den fazlasını içeren bir liste hazırladı ve bunlar 5 ana grupta kümelendi: …
“1.YZ bilinç kazanırsa insanlar ona kötü davranabilir.” / 2.YZ, insan çıkarlarıyla çatışan hedefler peşinde koşabilir.” / “3.YZ, özgür iradeye darbe vurabilir.” / “4.İnsanlar YZ’ye bağımlı olabilir.” / “5.Deepfake teknolojisi gerçekliği çarpıtmayı kolaylaştırabilir.”
O zaman tüm bu olumsuzluklardan korunmak için toptan bir savunma / korunma sistemi üretmeliyiz hep birlikte.
Hep örnek verilir; “Kaynar su dolu kaba düşen ve canı yanan kurbağa zıplayarak kurtulur. Ama yavaşça ısıtılan kapta gevşeyen kurbağa piştiğini de anlayamaz!…”
Eğer, gevşek kurbağa gibi pişmeye karşıysak; o zaman beynimizi çürütmemek ya da sislendirmemek için “Zıplayan Kurbağa” gibi bir beyin kavramını; “Jumping Brain”(“Zıplayan Beyin”) yöntemini “Brainstorming” yani “Beyin Fırtınası” yaparak geliştirmek zorundayız…
Ve bunun için de yine “YZ-Yapay Zeka”nın ufuk açıcı olanaklarını kullanmamız gerek ve şarttır!…
Nasıl mı?… Ne bileyim ben; “YZ-Yapay Zeka”ya sorun; öyle boş boş oturup, boş yere böbürlenmesin… Hem bu soruna o yol açmadı mı; düşünsün çözsün!…
Öte yandan bizler de gevşemeyi bırakıp tüm insanlığa; “Kendinize, kendi emeğinize; başkalarının emeğine ve başkalarına karşı yabancılaşıp çürümemek için Dünyanın Bütün İnsanları Birleşiniz!…” diyebilmeliyiz…
Sonuç olarak herkese 2025 yılını her türden çürümeye karşı gevşemeden; dirençli ve zıplatan mutluluklarla dolu biçimde geçirmelerini dilerim…
Mimarlara Mektup Bülteni, Aralık 2024, Sayı: 297
“Francesco Queirolo”nun “Aldatmadan Kurtuluş” (1759) adlı eseri, tek bir mermer bloğundan oyulmuş heykeldir.
İtalya, Napoli’deki Sansevero Şapeli’nde bulunan bu nefes kesici heykel, aldatmacadan ve cehaletten kurtulma mücadelesini simgeleyen bir ağa dolanmış bir adamı tasvir eder. Adam, bilgeliği veya aydınlanmayı temsil eden kanatlı bir figür tarafından desteklenir.
“Aldatmadan Kurtuluş”u diğerlerinden ayıran şey, özellikle figürün üzerine örtülen ve inanılmaz derecede kırılgan ve gerçekçi görünen hassas mermer ağ gibi şaşırtıcı ayrıntılarıdır.
Eser, Aydınlanma’nın akıl ve kurtuluş ideallerini yansıtıyor ve onu yalnızca teknik bir harikanın yanı sıra derin bir felsefi ifade haline getiriyor.
Metin Karadağ
